Mam ciśnienie na parzenie!

Napisał do mnie kolega:

Adam, na (tu nazwa pewnej strony www) taki gadżet dzisiaj promują ;-)

No to się "wziąłem i zawziąłem" i mówię sobie, napiszę o tym sprzęcie "naukowy" artykuł. Więc napisałem. I od razu wyjaśniam, to jest moja opinia oparta na dostępnych obecnie informacjach i dotychczasowej wiedzy fizyko-chemicznej. Jakiekolwiek krytyczne uwagi są subiektywne i mogą stanowić podstawę polemiki. Zapraszam do lektury!

STEEPSHOT ™, bo o nim będzie mowa, wygląda trochę jak kubek termiczny z dodatkowym spustem na przykrywce. Sami zobaczcie.

Genialne w swojej prostocie! Jak zapewnia Ari Halonen, wynalazca naszego zaparzacza STEEPSHOT ™ to

...ręczne urządzenie do parzenia kawy. Stworzone z minimalizmem i praktycznością, SteepShot zapewnia szybko doskonałą filiżankę kawy tam, gdzie jej potrzebujesz.

Zasada zaparzania jest też genialnie prosta i można ja zobaczyć na poniższym filmiku.

Reklamuje go też sam Tim Wendelboe, a jeżeli chcecie wesprzeć projekt i otrzymać egzemplarz swojego osobistego STEEPSHOTA ™ zapraszam na KICKSTARTER. (EDIT: dostępny jest już w sprzedaży TUTAJ)

Ale do rzeczy. W praktyce początkowy proces zaparzania jest bardzo zbliżony do metody INVERTED stosowanej w AEROPRESIE, lub do klasycznej metody zaparzania we FRENCHPRESS. Różnica jest w stopniu zmielenia. W STEEPSHOT ™ jest podobnie jak w aeropresie, we frenchpressie grubiej. 

To pierwsza różnica, ale jest jeszcze inna, sam moment zaparzania. Właściwie to warunki w jakich zaparzanie się odbywa. Zaparzanie? Poprawnie jest mówić MACERACJA czyli proces w przebiegu którego ma udział środowisko wodne. Z łaciny MACERATIO oznacza ROZMOCZENIE i już wszystko jest jasne.

Jakie są więc warunki maceracji w STEEPSHOT ™. Otóż od razu po zalaniu kawy wrzątkiem zamykamy bardzo szczelnie pokrywkę na której znajduje się szczelny zawór. W zamkniętym zbiorniku cząsteczki cieczy, a w naszym przypadku wody, dynamicznie zmieniają stan skupienia z ciekłego na gazowy i odwrotnie. Temperatura wody powoduje zwiększenie ilości cząsteczek biorących w tym procesie udział i determinuje ciśnienie wewnątrz zbiornika. Ustalone w ten sposób ciśnienie gazu nad cieczą w danej temperaturze nosi nazwę prężności pary. Tę zależność można też przedstawić równaniem Maxwella-Boltzmanna

Jest to równanie przedstawiające statystyczny rozkład szybkości cząsteczek gazu w danej temperaturze T i w uproszczonej wersji wygląda tak:

gdzie a i b to stałe ustalone dla różnych gazów, a T to temperatura. Jakie jest więc ciśnienie a raczej prężność pary wodnej w naszym urządzeniu? Możemy odczytać z wykresu dla tego równania.

Jak widzicie, ciśnienie w naszym urządzeniu wynosi około 1 bara. To całkiem sporo jeżeli porównamy ciśnienie jakie możemy wytworzyć w aeropresie (tak pomiędzy 0,35 a 0,75 bara). Dlatego przy otwarciu zaworu kawa w dość gwałtowny sposób zostaje automatycznie wypchnięta z urządzenia bez używania siły naszych mięśni.

Pomysłowe wykorzystanie praw fizyki! Taki mini ekspres ciśnieniowy w poręcznej wersji. Rodzi się jeszcze jedno pytanie. Jak to się ma do procesów chemicznych zachodzących podczas maceracji? Tak naprawdę to nie ma na to żadnego wpływu. Zmiany chemiczne w wodzie nie zachodzą, zgodnie z prawem Pascala ciśnienie hydrostatyczne się nie zmienia więc nic nie przeszkadza w przebiegu procesu zaparzania. 

Dlatego nie sadzę i to jest moje subiektywne zdanie, aby smak kawy z STEEPSHOT-a ™ znacząco sie wyróżniał od smaku kawy z aerorpresa, robionej w takich samych parametrach wyjściowych, czyli przy tym samym stopniu zmielenia i ilości kawy. Choćbyśmy nie wiem jak się starali i chcieli zastosować wrzącą wodę to i tak podczas nalewania jej temperatura spadnie o kilka stopni i będzie zbliżona do temperatury wody jaką zalewamy aeropress czy frenchpress. Nie zgadzacie się, to zapraszam do dyskusji choć raczej na razie nie rozstrzygniemy tego sporu :-). Wysyłka nowej partii towaru zwanego STEEPSHOT ™ dopiero w sierpniu :-).

Na razie możemy podyskutować o poręczności tego urządzenia. Dzięki Ales Pospisil z @europeancoffeetrip mamy jego porównanie z aeropresem: 

Moim skromnym zdaniem, popartym opinią mojej lepszej i ładniejszej połowy, aeropress jest znacznie poręczniejszy i łatwiej go upakować do damskiej torebki. Ta druga uwaga, to opinia mej żony, ja bowiem torebek damskich nie noszę, no chyba że usłyszę: 

- Ponieś mi trochę torebkę, bo mnie już ramię boli.

Pozostaje jeszcze jedna ważna kwestia. CENA! STEEPSHOT ™ został wyceniony na około 60 EUR co stanowi około 260 PLN. Umieszcza to nasze urządzenie w klasie PREMIUM. Żartobliwie ujmując, "kubek termiczny + znajomość fizyki", know-how jest w dzisiejszych czasach najcenniejszą wiedzą. :-)

I dzisiaj to by było na tyle, ale post ten rozpoczyna serię wpisów o chemiczno-fizycznych aspektach zaparzania i działania naszych zaparzaczy. Zapraszam więc do odwiedzin mojego bloga.

*BIBLIOGRAFIA:

- Coffee: Volume 1: Chemistry,  R. J. Clarke, wydawnictwo Springer

- e-podręcznik "Fizyka" Tom II, Roz. 6. Termodynamika I, Parametry termodynamiczne i teoria kinetyczna materii, Ciśnienie i hydrostatyka. wydawnictwo: Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej

- e-podręcznik "Chemia" Roz. Stany skupienia materii. wydawnictwo AGH w Krakowie.

- kanał YouTube @EUROPEANCOFFEETRIP: https://youtu.be/B-hy4XKtx_8

- www.steepshot.com